Nếu ai sinh ra và lớn lên ở miền Tây, đặc biệt là vùng đất thanh bình Cà Mau thì chắc chắn rằng bạn đã từng nghe đến những câu chuyện bác Ba Phi, hay đơn giản là tiếng tăm của người nông dân có khiếu ăn nói này.
Bác Ba Phi tên thật là Nguyễn Long Phi (1884-1964). Ông là người con của vùng đất Đồng Tháp, nhà có 5 anh em ông là con trai trưởng nên được gọi là Hai Phi. Vì thời chiến loạn lạc, cả gia đình phải bỏ xứ đi chuyển đến nơi khác sinh sống. Cuối cùng gia đình ông dừng chân ở vùng đất Cà Mau. Ngay từ nhỏ bác đã bộc lộ khiếu ăn nói lưu loát, cũng như tính cách hài hước dí dỏm của mình qua những câu chuyện kể đặc sắc, phong phú. Năm 15 tuổi, mẹ ông qua đời, ông phải trở thành lao động chính trong gia đình. Tuy vất vả, khó nghèo là thế nhưng Hai Phi chưa bao giờ tỏ ra chán nản, hụt chí. Ngược lại khi lao động xong, đêm về ông thường tham gia tụ họp đờn ca cùng xóm giềng. Ông được yêu mến cả tiếng hát lẫn tính hoà đồng, vui vẻ. Không những thế, nhiều người hàng xóm còn rất thích nghe bác kể chuyện, nhiều người mê mẩn trước những câu chuyện lôi cuốn dí dỏm của bác.
Một số mẫu truyện Bác Ba Phi hay nhất về cuộc sống miền Tây sông nước
Nếp dẻo
“Gần tết năm đó, bác ba Phi cùng cháu ông và con chó mực đi đến nhà ông Hai Móm ở đầu xóm chơi. Thấy khách đến nhà, nên ông Hai Móm mới lấy bánh ít lên đãi khách. Vì là chủ nhà nên ông ăn trước, nhưng khi ông Hai ăn bánh thì không thấy nói gì nữa mà chỉ ra hiệu cho bác Ba Phi ăn bánh. Do bánh ít quá dính nên bác ba phi phải gỡ một lúc mới ra, nhưng mạnh tay quá làm văng luôn miếng bánh dính lên cây cột nhà. Con chó mực thấy vậy liền nhảy lên táp miếng bột. Tức thì con chó dính luôn lên cây cột. Ông Hai thấy vậy mắc cười quá, cười phá lên làm văng luôn miếng bánh trong miệng ra. Miếng bánh văng trúng luôn bàn thờ kèm theo là hàm răng giả cua ông Hai, con chó thấy vậy bay qua táp miếng bánh trên tủ thờ và táp luôn hàm răng gia của ông Hai Móm.”
Ếch đờn vọng cổ
Bác Ba Phi có bầy vịt, cứ gần lớn là lần lượt bị mất sạch trơn. Tức quá, Bác rình mò mấy bữa mới biết là bị ếch ăn. Thấy vậy, Bác mới lấy sợi dây thép quai thùng dầu uốn thành một lưỡi câu, lấy sáu sợi dây chì bệnh lại làm nhợ, một đầu buộc con vịt xiêm vừa ra ràng, một đầu buộc vào bụi tre để bẫy ếch.
Sau đó Bác ngồi rình, thấy một con ếch bà từ trong gốc tre đi ra. Con ếch thấy con vịt này còn hôi lông nên bỏ đi. Bữa sau, Bác đổi một con vịt mái đang đẻ, mập mạp. Trông thấy con vịt ta mập ú, con ếch nhanh chóng chồm tới bên con vịt. Vì thế ếch liền vướng phải lưỡi câu.
Bác vụt đứng dậy la “ếch” một tiếng. Con ếch giật mình nhào ngang, bị lưỡi câu xóc hàm hạ, nó giãy đùng đùng trên sáu sợi dây. Nó lúc la lúc lắc cái đầu, sáu sợi dây chì rẽ quạt ra. Hai tay nó quay lia lịa. Sáu sợi dây bật ra những tiếng kêu bỗng trầm khác nhau. Bác ngồi nghe, một hồi phát ngứa miệng, Bác ứng thanh theo, ca bậy vài câu vọng cổ chơi.
Nai trầm thủy
Năm nọ, Bác đi rừng, gặp cái bàu lớn. Giữa trưa đang lúc nóng nực nên Bác hăm hở lội ngay xuống tắm. Vừa khoác nước kỳ cọ, Bác vừa khoan khoái nghĩ: “Chà, không ai sướng bằng ta lúc này. Giữa rừng, ngồi tắm mát một mình mà còn có chỗ máng áo khô sạch nữa. Đã thiệt…”. Bác thò tay xuống lần mở mối lưng, cởi ra thêm chiếc quần đùi. Bác vừa với tay sang nắm lấy nhánh chà, định máng tiếp cái quần thì bất ngờ… cái nhánh chà “giật mình” vụt đứng dậy phóng chạy. Đó là con nai trầm thủy, Bác Ba nhìn nhầm nó thành nhánh cây. Bác sợ mất cái áo, quýnh quáng tức tốc đuổi theo con nai.
Nghe có tiếng người chạy đuổi theo kêu la vang rừng phía sau nên con nai càng sải bốn chân phóng hết tốc độ. Mệt quá, không còn cách nào khác, Bác buộc lòng phải đứng lại, vừa thở hổn hển vừa chắp tay lên miệng làm loa, vừa mệt vừa la: “mày không có áo “bận” thì tao tặng cho mày cái áo đó. Còn gói thuốc trong Bác áo mày nhớ trả lại giùm. Tao ghiền… tội nghiệp tao, nai ơi, nai ơi!”
